ortyzol jest substancją wydzielaną w odpowiedzi na stres, to tzw. hormon stresu. Powoduje on m.in. wzrost stężenia glukozy we krwi oraz przemiany kwasów tłuszczowych do ciał ketonowych. Jego przewlekły nadmiar we krwi może prowadzić do powstania otyłości brzusznej, a także do insulinooporności. Dlatego tak ważna jest umiejętność radzenia sobie ze stresem. Istnieje wiele technik relaksacyjnych, które mogą Pani pomóc. Proponuję, aby znalazła Pani godzinkę dziennie dla siebie. W tym czasie proszę się wyciszyć, posłuchać spokojnej muzyki, wybrać się na spacer lub wziąć długą kąpiel połączoną z masażem całego ciała. Dobrze by też było, gdyby swój problem skonsultowała Pani z psychologiem, który nauczy Panią technik radzenia sobie ze stresem.
Kortyzol - Artykuł
Napisałem ten art z powodu tego , że brakowało artu uwzględniajacego rózne aspekty tego hormonu , więć go zrobiłem
Nie ma co zamulać tylko odrazu do rzeczy 
Podstawowe Info
Pierw Podstawowe info by zapoznać się z tym hormonem , i wiedziec za ile funkcjii zyciowych jest on odpowiedzialny ...
Kortyzol, inaczej hydrokortyzon - naturalny hormon steroidowy wytwarzany przez korę nadnerczy, główny przedstawiciel glikokortykosteroidów. Wywiera szeroki wpływ na metabolizm
Główny kortykosteroid kory nadnerczy otrzymywany syntetycznie. W stężeniu fizjologicznym zapewnia równowagę metaboliczną gospodarki białkowo-węglowodanowej, . Kortyzol uwalnia też aminokwasy z tkanek peryferycznych i przyspiesza glukogenezę i hamuje tempo zużywania glukozy przez mięśnie szkieletowe, a wreszcie przyspiesza rozkład kwasów tłuszczowych do ciał ketonowych, a także powoduje mobilizację tłuszczów i zwiększenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu. . Wykazuje niewielką aktywność mineralokortykosteroidową: zatrzymuje w organizmie sód i chlor, zwiększa wydalanie wapnia (co powoduje odwapnienie kości), potasu i fosforu z moczem. , bywa określany nazwą hormon stresowy. Zwiększa odporność organizmu na czynniki stresowe . Mobilizuje również organizm do naprawy mikrouszkodzeń .
Powstaje z 11-β-deoksykortyzolu na skutek działania enzymu 11-β-hydroksylazy w warstwie pasmowatej kory (nie jest wieć w pełni bezpośrednio kontrolowany przez przysadke/podwzgórze). Kortyzol ma działanie przeciwzapalne, zatrzymuje też sód w organizmie , wyrzucając z niego sód. Największe stężenie we krwi występuje rano. Istnieje jego syntetyczny odpwiednik, jest to hydrokortyzon, który w wątrobie ulega przetworzeniu w kortyzol. Kortyzol różni się od pozostałych hormonów steroidowych, takich jak hormony płciowe, tym, że zalicza się go do glikokortykoidów, czyli związków mających wpływ na poziom glukozy we krwi.W większych stężeniach wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne i przeciwświądowe. Zmniejsza gromadzenie się leukocytów i ich adhezję do śródbłonka, hamuje proces fagocytozy i rozpad lizosomów, zmniejsza liczbę limfocytów, eozynofili, monocytów, blokuje zależne od IgE wydzielanie histaminy i leukotrienów Kortyzol powoduje zwiększanie jej stężenia we krwi, co jest wskazane w reakcji na stres, stąd jego nazwa potoczna - hormon stresowy .Hamując aktywność fosfolipazy A2 poprzez lipokortynę, nie dopuszcza do uwalniania kwasu arachidonowego, a w konsekwencji do syntezy mediatorów zapalenia (leukotrienów i prostaglandyn). Hamuje przepuszczalność naczyń kapilarnych, zmniejsza obrzęk. Hamuje procesy immunologiczne i wytwarzanie przeciwciał. Pobudza wydzielanie żołądkowe , działa przeciwnowotworowo hamując namnażanie komórek (to spowalnia równiez gojenie się ran i tworzenie się roztępów) . Powoduje inicjacje wytwarzania erytrocytów , działa przeciwzakrzepowo podwyższa ciśnienie krwi. W ponad 90% wiąże się z białkami osocza
Kortyzol a inne hormony
Opisuje tu najważniejsze interakcje kortyzolu , co prawda kortyzol Interuje niemal z każdym hormonem , ale ja opisałem te najwazniejsze i bezpośrednie , i tak jest ich dużo 
Kortyzol - Insulina
Ważny antagonizm dla organizmu ,Podwyższony Kortyzol powoduje zmniejszenie wrażliwości insulinowej , Co powoduje ze weglowodany , białka , kwasy tłuszczowe trafiaja nie tam gdzie trzeba , czyli w tkanke tłuszczową , zdesperowany organizm zmusza trzustke do coraz wiekszej produkcji insuliny , to powoduje hiperinsulinemie i gruczolaki , podwyzszony kortyzol rozpoczyna glukoneogeneze , rozpad białek ,tłuszczy i glikogenu w glukoze co pogarsza jeszcze sprawe . Skolei Insulina działa antagonistycznie , pobudza tworzenie glikogenu tłuszczów itd. Na dodatek pobudza Hiperplazje Komórek Przez działanie na receptory IGF , a kortyzol hamuje to zjawisko ...
[https://www.sfd.pl/temat90756/] i drugi bardzo dobry art [https://www.sfd.pl/temat98439]
Kortyzol - Aldosteron
Kortyzol współpracuje z aldosteronem sam ma działanie minerałokortykosteroidowe tyle ze mniejsze zatrzymuje sód i wode w organizmie , a wydala potas , wapń . W hiperaldosteronizmie notuje sie podwyzszony poziom kortyzolu i na odwrót w cushingu notuje sie podwyzszony aldosteron .
Kortyzol - Adrenalina
Kortyzol i Adrenalina to hormony zwiazane ze stresem w silnym stresie (np. hipotermia) współpracuja ze sobą działajac glukostatycznie , wyrzucajac do krwii kwasy tłuszczowe , białka , glukoze powodujac glukogeneze i rozpad glikogenu
szczególnie jest to widoczne przy hipoglikemi , z tym ze adrenalina działa szybciej . Najciekawsza jest wspólpraca tych hormonów w momencie zagrożenia Organizm wyrzuca oba Adeanalina ma spowodować szybką reakcję organizmu , Kortyzol ją przedłużyc i zabezpieczyć organizm przed ewntualnym szokiem wskutek działania adrenaliny , podawanie hydrokortyzonu zwieksza wydzielanie adrenaliny ....
Kortyzol - Prolaktyna/Progesteron
Kortyzol mimo ze jest hormonem stresu powoduje zmniejszenie prolaktyny . Niestety nie znalazłem więcej na ten temat
Skolei Kortyzol obniza tez progesteron , zakłócajac jego proces wytwórczy , oraz wpływajac antagonistycznie poprzez , androgeny i estradiol
Kortyzol - Hormony tarczycy (T3/T4)
Kortyzol bardzo silnie hamuje metabolizm , dzieje się tak ponieważ kortyzol hamuje enzym jodooksydazy który przekształca T4 i bardziej aktywne T3 co bardzo spowalnia metabolizm
Kortykoidy znajdują zastosowanie w leczeniu przełomu tarczycowego, nadczynności tarczycy indukowane jamiodaronem oraz w przebiegu podostrego czy popromiennego zapalenia tarczycy, a także w przypadkach zmian ocznych naciekwo-obrzękowych i w prewencji progresji zmian ocznych po leczeniu radiojodem nadczynności tarczycy. Stosowane są także wl eczeniu nadczynności tarczycy o ciężkim przebiegu. Zwykle posługujemy się w tych przypadkach prednisonem w dawce 40-60mg/d. Duża dawka kortykoidów, odpowiadająca 4mg/d dexametazonu, hamuje konwersję T4 do T3, prowadzącdo obniżenia stężenia T3 o 30%.
Kortyzol - HGH/IGF
Kortyzol jest głownym antagonista GH , we wszystkich elementach hormony te sa przeciwastawne poza Glukostatyką tu oba hormony współpracuja zmniejszaja zuzycie glukozy i uwalnianiem kwasów tłuszczowych , równiez powodują opornośc insulinowa , Pozatym są antagonistami np. GH powoduje namnazanie komórek , kortyzol to hamuje , GH promuje anabolizm białek kortyzol to hamuje i powoduje glukoneogeneze ...
Z kolei duzy poziom kortyzolu hamuje tez wytwarzanie IGF , hamując bezpośrednio jego wytwarzanie
Kortyzol - Kalcytonina
Kortyzol powoduje uwalnianie wapnia do krwi i wydalanie go z moczem , z kolei kalcytonina dziła odwrotnie , duzy poziom kortyzolu hamuje wytwarzanie kalcytoniny w kościach co rozpoczyna , co powoduje w konsekwencji Hiperkalemie i Osteoporozę , Podawanie kalcytoniny osobom z osteoporoza i cushingiem w znaczącym stopniu obnizało kortyzol
Kortyzol - Melanotropina
Wysoki poziom kortyzolu podwyzsza melanotropine co zwiększą zabarwienie skóry , widoczne przy Cushingu
Kortyzol - Glukagon
Oba hormony działaja bardzo podobnie rozpad białek , tłuszczy i glokogenu , współpracuja ze sobą podczas hipoglikemi . Powodujac wytwarzanie Glukozy (Glukoneogeneza) i rozpadu glikogenu wątrobowego
[https://www.sfd.pl/temat219851/]
Kortyzol - Testosteron/DHT/Estradiol
Testosteron i Kortyzol są w stanie przeciw wagi Kortyzol (w duzych stęzeniach) hamuje Testosteron , Podawanie tesosteronu u osób z cushingiem zmniejszało insulinoodporność . Kortyzol zwiększa przemiane Testosteron -> DHT , przy cushingu następuje czesto ginekomastia , wiec kortyzol ma tez wpływ na aromataze . Przy cushingu następuje tez nadmiar androgenów nadnerczowych co za tym idzie hirsutyzm . Co ciekawe kortyzol u męzczyzn uwrażliwia receptory estrogenowe a u kobiet androgenne
Co podwyższa i obniża kortyzol
Najpierw farmakologia
Kalcytonina
Naturalny hormon sterujacy gospodarką wapniową , jest on silnym inhibitorem kortyzolu , podawanym przy osteoporozie , daje bardzo dobre efekty w przyroscie masy kostnej jaki przy zmniejszaniu kortyzolu
HGH / IGF
Hormon wzrostu i IGF to hormony odpowiedzialne ze hiperplazję tkanek , sa one głownymi inhibitorami kortyzolu , działaja one bezposrednio na wytwarzanie kortyzolu (antagonizm) , jaki pośrednio stymulujac procesy anaboliczne jaki antykataboliczne .
[https://www.sfd.pl/temat204352/]
Insulina
Bardzo skuteczny hormon Antagonista Kortyzolu , powoduje on obnizanie kortyzolu , rozpoczyna działanie anaboliczne i antykatabolicznie , ale nie zawsze !! Otóz kiedy kortyzolu jest dużo insulina jest nieskuteczna , gdy nie trafie do komórek mieśniowych lecz do tłuszczowych , ważna jest tu jest wrażliwość insulinowa , która nadmiar insuliny i kortyzolu upośledzaja
[https://www.sfd.pl/temat152813/]
Inhibiatory enzymu 11-β-hydroksylazy
Dziłają bezpośrednio na enzym wytwarzający kortyzol , są to leki które są śmiertelnie niebezpieczne , mozna nawet umrzec po nich , na dodatek jest nietrwałe po odstawieniu tych leków kortyzol powraca do normy uzywa sie ich tylko w niezwykle ważnych przypadkach np. Nowotwory złośliwe kiedy leki z tej grupy są ostanią szansą ratunku , podaje sie przy nich hydrokortyzon w celu unikniecia powikłań stan pacjenta jest stale monitorowany , pozatym maja gigantyczny skutek uboczny stan psychofizyczny straszliwie spada , zalicza sie do nich Phosphatidylserine [https://www.sfd.pl/temat196438/] (mimo ze roślinny to ma ten sam sposób działania) , Aminoglutemid [https://www.sfd.pl/temat64574] i Mitotan , ich dodatkową zaletą jest to ze hamuja równiez aldosteron i estradiol
Niektóre Saa
Maja działanie antykataboliczne i Anaboliczne co hamuje katabolizm i aktywnośc kortyzolu , najwazniejszy z nich testosteron jest bardzo silnym antykatabolikiem i obniza skutecznie kortyzol [https://www.sfd.pl/temat101073] , równie silnym antykatabolikiem wsród saa jest metanabol podawany w dawce 10 mg rano radykalnie obniża katabolizm , podobnie reszta saa
Beta mineptyki
Ich rola polega na blokowaniu receptorów kortyzolu co powoduje zwiekszenie ilości bialka wiązącego kortyzol i w konsekwencji jego zmniejszenie we krwi , jest to dośc skuteczna metoda , uzywana niekiedy na pct
T4/T3
Ich rola polega na zmniejszeniu kortyzolu wpływajac na jego enzym wytwórczy , który jest hamowany przez jodooksydaze , działanie te obniża kortyzol
Spironol
Lekki androgen , uzywany w hiperaldosteronizmie , ma tez działanie lekko hamujace kortyzol
Ketotifen
Szerzej o nim Napisał Kazam w swoim arcie : [https://www.sfd.pl/temat171803/]
Naturalne sposoby obniżania
Oto lista naturalnych środków obniżających kortyzol :
wapno
magnez
vit C
Aminokwasy głownie glutamina , tauryna , bcaa , arginina , betaina , glykocjamina
Węglowodany (zwłaszcza złożone) i Tłuszcze Nienasycone np. omega-3
węglowodorek sodu
Phosphatidylserine
7-Keto
b-complex
beta-sitosterole
kora magnolii
teanina
ginseng
epimedium
chrom
ashwagandha
Cynamon
Produkty pszczele : Propolis , Pollen , Mleczko pszczele
Oraz wszystkie inne "Produkty" działajace anabolicznie
Zbilansowana Dieta masowa
[https://www.sfd.pl/temat131379/] by dE^SiRE
[https://www.sfd.pl/temat173140/] by quazar
Co podwyższa kortyzol
Piszac o tym co podwyzsza kortyzol , nie można zapomniec tez o rzeczach które go podwyższaja :
Cwiczenie na duzych ciężarach ponad 90 % cm , to bardzo szybko meczy układ nerwowy , powodujac stres wtedy kortyzol rośnie
Diety Low-Carb i Redukcje , Diety LC powoduja ze prawie nie ma wyrzutów insy , to po pierwsze po drugie promuja endogenne hormony steroidowe , po trzecie rozpoczyna się proces Glukoneogenezy wskutek niedoboru kalori , te 3 rzeczy podwyzszaja go
Trening wytrzymałościowy w niewielkim stopniu podwyższa kortyzol .
Hormony Steroidowe zwłaszcza glikokortykosteroidy , ale równiez duze dawki saa zwiekszaja go
Hormony Kataboliczne min. Adrenalina i Glukagon
Odporność insulinowa
Stres z racji tego ze kortyzol jest hormonem do walki ze stresem wiec rosnie podczas stresu (zwłaszcza przewlekłego)
Analogi Kortyzolu w dopingu
Może to co powiem wyda się szalone ale jednak , Hydrokortyzon i jego analogi są uzywane jako doping .
Jednak wyłącznie przed zawodami by działał w ich czasie !!
Otóz kortyzol zwiększa wytrzymałość na ból , powoduje ze organizm jest w stanie "przeoczyć" mikoruszkodzenia , Powoduje ze organizm walczy wiekszym bilansem sił i energi nawet przemienia własne tkanki w glukoze , uzywa energi bardziej zbilansowanie zmniejszajac zuzycie glukozy w tkankach, pozatym zwiększa liczbe czerwonych krwinek , powoduje to ze np. organizm maratończyka który powienien dostać poważnego kryzysu energetycznego na 35 km jest w stanie dotrwac do końca , to jest pożadane w dyscyplinach wytrzymałościowych typu maraton , kolarstwo , pływanie długodystansowe . Tak więć nie bądzcie zdziwieni jak wyklucza sportowca za hydrokortyzon
Zastosowanie Medyczne (Hydrokortyzon i jego analogi)
Tą częśc artu napisałem w celu uświadomienia że hydrokortyzon nie jest aż taki zły i jest niebywale ważnym lekiem , bez którego medycyna nie poradziła by sobie z pewnymi schorzeniami , oto jego zastosowania :
Dawki fizjologiczne stosuje się w leczeniu substytucyjnym pierwotnej i wtórnej niewydolności kory nadnerczy, niedoczynności przysadki, zespole Nelsona (po adrenalektomii) oraz we wrodzonym przeroście nadnerczy. Leczenie pozasubstytucyjne obejmuje różne postacie wstrząsu, choroby o etiologii autoimmunologicznej, choroby alergiczne (m.in. astma oskrzelowa, kontaktowe i atopowe zapalenie skóry, odczyny polekowe, alergiczny nieżyt nosa), hiperkalcemię (np. w przebiegu chorób nowotworowych), plamice małopłytkowe, autoimmunologiczną niedokrwistość hemolityczną, erytroblastopenię, wrodzoną niedokrwistość hipoplastyczną, leczenie paliatywne chłoniaków i białaczek u dorosłych, leczenie ostrych białaczek u dzieci, ostrą fazę lub zaostrzenie chorób reumatoidalnych, pęcherzycę, zespół Stevensa i Johnsona, złuszczające zapalenie skóry, łuszczycę oraz ciężkie łojotokowe zapalenie skóry. Hydrokortyzon ma także zastosowanie w leczeniu zespołu nerczycowego, ostrego reumatycznego zapalenia m. sercowego, tocznia rumieniowatego trzewnego, zapalenia wielomięśniowego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego i Crohna (w ostrej fazie), sarkoidozy objawowej, opornego na leczenie zespołu Löfflera, berylozy, zachłystowego zapalenia płuc, gruźlicy opon mózgowo-rdzeniowych oraz innych ciężkich postaci gruźlicy: wysiękowego gruźliczego zapalenia błon surowiczych, ciężkiej gruźlicy prosówkowej, rozległego gruźliczego zapalenia płuc (równocześnie z leczeniem swoistym), włośnicy, ciężkich chorób alergicznych i zapalnych oczu zarówno ostrych, jak i przewlekłych. Leczenie miejscowe: ostre stany zapalne pochodzenia uczuleniowego, ukąszenia owadów, zaniedbane zmiany łuszczycowe i łuszczyca skóry owłosionej, toczeń rumieniowaty układowy, rumień wielopostaciowy, łojotokowe zapalenie skóry, liszaj płaski z nasilonym świądem, oparzenia I i II°, skórne odczyny polekowe.
Choroby nadnerczy związane z kortyzolem
Je też trzeba opisac bo to nierozłaczna czesc artu , udowadnia to tez siłe kortyzolu i jego range w organizmie , ukazuje tez jak niebezpieczna jest sytuacja gdy kortyzol wymyka sie spod kontroli
Jeśli jest za dużo kortyzolu , zaczynaja się poważne komplikacje , metabolizm poważnie zwalnia , Zaczyna się odporność insulinowa (zaczatki cukrzycy) , twarz zaczyna przypominać księżyc , organizm szybko tyje ale w tkance tłuszczowej , Białko zaczyna być zamieniane na glukoze , Organizm zaczyna mocno zatrzymywać wode stąd obrzęki i "wybroczyny" zatrzymuje sód a wydziela potas , może pojawić sie częstomocz jaki tzw "wilczy głód" , zaczyna sie katabolizm , wzrasta ciśnienie tętnicze , Raptownie spada odpornośc , wzrasta agresja , pojawia sie Hirsutyzm , jaki ginekomastia , Organizm wolno sie regeneruje , szybko traci energie i nie ma siły , kości zaczynają się lamać i pojawia się hiperkalemia , pojawia się łojotok , trądzik i roztępy , organizm staje sie bezpłodny , czasem pojawiaja się guzki innych narządów układu wydzielniczego , pojawia sie hipo badz hiper pigmentacja
Gdy kortyzolu jest za mało , pojawia sie hipopigmentacja , zaczynaja sie czeste kontuzje , organizm czasami zaczyna tracic sprawnośc psychofizyczna , włosy zaczynają wypadać , pojawia się osłabienie , nudności biegunki , silna depresja , pojawia się anorexia i Hiponatremia , osłabienie i męczliwość ,pojawiaja się Zawroty głowy przy zmianie pozycji (hipotonia ortostatyczna) , oraz hipotensja , układ odpornosciowy moze zaatakować nadnercza doprawadzajac do ich przełomu (wskutek anemi) , wstrząsu Anafilaktycznego a nawet do śmierci
Objawy przełomu nadnerczy : Odwodnienie, hipotensja ,Nudności i wymioty , bóle brzucha , hipoglikemia , gorączka , Hiponatremia, hiperkaliemia,hiperkalcemia lub eosinofilia , hiperpigmentacja , zaburzenia psychofizyczne oraz inne zaburzenia endokrynologiczne
Torbiel nadnerczy
[rtg.specjal.szpital.lublin.pl/prace/torbiel/index.htm]
Cushing
[https://www.warman.com.pl/~osteo/Cushing.html]
i 2 ga stronka
[https://www.emedica.pl/szczeg_choroby.php3?nr=44&typ=1]
Choroba Addisona
[https://www.resmedica.pl/zdart12002.html]
i druga stronka
[https://www.emedica.pl/szczeg_choroby.php3?nr=42&typ=1&nazwa=nadnercza]
Guz Chromochłonny
[https://www.emedica.pl/szczeg_choroby.php3?nr=45&typ=1&nazwa=nadnercza]
ZESPÓŁ NADNERCZOWO-PŁCIOWY (CAH)
[hermafrodytyzm.org/zespol_nadnerczowo_plciowy.htm]
Opis chorób nadnerczy i ich wykrywanie
[66.249.93.104/search?q=cache:JiU12Wpmc2IJ:https://www.amg.gda.pl/~forum/Rok5/Choroby_kory_nadnerczy.doc]
Piszac o chorobach związanych z złym wydzielaniem kortyzolu trzeba napomniec tez o Hiperaldosteronzmie tz.w Zespole Conna zwlaszcza ze czesto jest to choroba powiązana z Kortyzolem czasem nawet mozna sie pomylic w diagnozie
[https://www.emedica.pl/szczeg_choroby.php3?nr=43&typ=1&nazwa=endokrynologia]
Oraz Hirsutyzm czyli nadmierne owłosnienie , silnie powiazane z kortyzolem
[https://www.fpe.pl/owlosienie.php]
